Một nghiên cứu đột phá mới đây đã được đăng trên tạp chí Nature, đề xuất một phương pháp mới để ngăn chặn sự lây lan của ký sinh trùng gây bệnh sốt rét thông qua vết đốt của muỗi. Các nhà khoa học đã tìm ra cách để ‘mạch ngắn’ ký sinh trùng này bằng cách chỉnh sửa gene của muỗi, mở ra hy vọng mới trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét.
Bệnh sốt rét là một trong những vấn đề sức khỏe toàn cầu nghiêm trọng, gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium, được truyền cho người qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh. Mỗi năm, hơn 250 triệu người trên toàn thế giới bị muỗi truyền ký sinh trùng này, dẫn đến hàng nghìn trường hợp tử vong. Để lan rộng, ký sinh trùng cần hoàn thành một hành trình phức tạp trong cơ thể muỗi, bao gồm việc di chuyển từ ruột của muỗi đến tuyến nước bọt, nơi chúng sẵn sàng lây nhiễm cho người tiếp theo bị đốt.
Các nhà khoa học tại Đại học California San Diego đã phát hiện ra rằng ký sinh trùng cần một loại protein do chính muỗi tạo ra để thực hiện bước nhảy quan trọng này. Tuy nhiên, một số muỗi có biến thể của protein này dường như phá vỡ hành trình của ký sinh trùng. Sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR, các nhà nghiên cứu đã thay đổi biến thể của protein này trong muỗi. Chỉ với một thay đổi nhỏ, việc chỉnh sửa chỉ một amino acid trong gene đã đủ để ngăn chặn hầu hết ký sinh trùng di chuyển đến đích cuối cùng trong muỗi.
Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ sử dụng ‘gene drive’ để phổ biến thay đổi có lợi này trong toàn bộ quần thể muỗi. Gene drive là các chuỗi DNA có thể được chèn vào genome và thay đổi quy tắc di truyền thông thường. Tuy nhiên, phương pháp này còn gây tranh cãi và chưa được sử dụng bên ngoài phòng thí nghiệm do lo ngại về hậu quả không mong muốn. Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ cần vài năm nữa để có thể tiến hành thử nghiệm thực địa.
Nghiên cứu này cho thấy về nguyên tắc, một chỉnh sửa nhỏ trong genome có thể khiến toàn bộ quần thể muỗi không thể truyền bệnh sốt rét deadly này. Đây là một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét và mở ra hy vọng mới cho việc kiểm soát và loại bỏ bệnh này trong tương lai.
Trước những phát triển này, các chuyên gia y tế và khoa học đang theo dõi chặt chẽ và đánh giá tiềm năng của phương pháp này. Nếu thành công, nó có thể trở thành một công cụ quan trọng trong việc giảm thiểu sự lây lan của bệnh sốt rét và cứu sống hàng nghìn người mỗi năm.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết trước khi có thể áp dụng rộng rãi phương pháp này. Việc đảm bảo an toàn và hiệu quả của phương pháp, cũng như giải quyết các vấn đề liên quan đến đạo đức và quy định, là những bước quan trọng tiếp theo.
Trong khi đó, nghiên cứu này tiếp tục củng cố hy vọng rằng khoa học và công nghệ có thể giúp giải quyết những thách thức sức khỏe toàn cầu dai dẳng nhất.