Thủ đô Hà Nội đang đối mặt với một thách thức lớn khi thực hiện lộ trình loại bỏ xe máy xăng, đặc biệt trong khu vực nội đô. Theo yêu cầu của Thủ tướng, từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích của 4 quận vùng lõi Thủ đô là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, sẽ áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.
Hiện nay, Hà Nội có trên 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy; còn lại là phương tiện từ tỉnh khác lưu thông thường xuyên. Trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện. Tuy nhiên, phương tiện công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới song vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.
TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá rằng việc bỏ xe máy xăng là một bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi. Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ô tô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.
Để giải quyết bài toán trên, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp…
Theo ông Nguyễn Văn Thanh, việc hỗ trợ người dân chuyển đổi sang xe điện là rất quan trọng. Thành phố cần đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng, bao gồm cả hệ thống trạm sạc điện. Đồng thời, cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vận tải trong việc chuyển đổi sang sử dụng xe điện.
TS Đào Ngọc Nghiêm cũng cho rằng, để thực hiện lộ trình bỏ xe máy xăng, thành phố cần ưu tiên đầu tư vào giao thông công cộng, đồng thời có các chính sách hỗ trợ người dân chuyển đổi sang phương tiện thân thiện với môi trường. Thành phố cũng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về lợi ích của việc sử dụng phương tiện điện.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng, việc bỏ xe máy xăng là một phần của chiến lược phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, để thực hiện được lộ trình này, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, bao gồm cả việc đầu tư vào hạ tầng, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, cũng như tuyên truyền, giáo dục về lợi ích của việc sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường.