Iran vừa lên tiếng chỉ trích châu Âu vì đã không thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015. Tuyên bố này được đưa ra trước thềm cuộc đàm phán dự kiến tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, giữa Iran và các nước châu Âu. Thỏa thuận hạt nhân năm 2015, được ký giữa Iran và các nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cùng với Đức, nhằm thiết lập các giới hạn cho chương trình hạt nhân của Tehran để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với quốc gia Trung Đông này.
Tuy nhiên, thỏa thuận này đã sụp đổ vào năm 2018 khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm khắc. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, Esmaeil Baqaei, đã chỉ trích các bên châu Âu vì đã thực hiện sai lầm và tắc trách trong việc thực thi thỏa thuận hạt nhân. Phát biểu của ông Baqaei được đưa ra ngay trước cuộc họp giữa các quan chức Iran và đại diện của Anh, Pháp, Đức, nhằm thảo luận về tương lai của thỏa thuận hạt nhân.
Ba cường quốc châu Âu đã đe dọa kích hoạt cơ chế ‘snapback’ của Liên hợp quốc, một quy trình có thể khôi phục lệnh trừng phạt quốc tế đối với Tehran, với lý do Iran đã vi phạm cam kết hạt nhân. Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế, Iran hiện là quốc gia duy nhất không sở hữu vũ khí hạt nhân nhưng lại làm giàu uranium tới mức 60%, cao hơn rất nhiều so với giới hạn 3,67% do thỏa thuận năm 2015 quy định.
Ông Baqaei khẳng định việc ba nước châu Âu kích hoạt cơ chế tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc là “vô nghĩa, không thể biện minh và vô đạo đức”. Ông lập luận rằng Iran chỉ bắt đầu giảm bớt việc tuân thủ cam kết sau khi các nước phương Tây không tuân thủ thỏa thuận. Về quan hệ với Mỹ, ông Baqaei tuyên bố Iran không có ý định đối thoại với Washington sau khi vòng đối thoại thứ sáu bị hủy do tình hình an ninh.
Trước đó, Mỹ và Israel đã cáo buộc Iran âm thầm phát triển vũ khí hạt nhân, nhưng Tehran đã nhiều lần khẳng định chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn phục vụ mục đích dân sự. Viễn cảnh khôi phục thỏa thuận hạt nhân 2015 hiện đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh này, các bên liên quan đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để tháo gỡ các vướng mắc và khôi phục thỏa thuận.
Một số chuyên gia nhận định rằng việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân 2015 sẽ đòi hỏi sự linh hoạt và thiện chí từ tất cả các bên liên quan. Trong khi đó, tình hình hiện tại đang cho thấy nhiều thách thức và khó khăn trong việc đạt được một thỏa thuận mới. Iran và các nước châu Âu đang chuẩn bị cho cuộc đàm phán tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, với hy vọng tìm được giải pháp cho các vướng mắc hiện tại.
Thỏa thuận hạt nhân 2015 đã từng được coi là một thành công lớn trong việc kiểm soát chương trình hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, sự rút lui của Mỹ và các lệnh trừng phạt tiếp theo đã làm cho tình hình trở nên phức tạp. Hiện tại, các bên liên quan đang tìm kiếm cách thức để thoát khỏi tình trạng bế tắc này.