Trong vụ lật tàu du lịch tại vịnh Hạ Long gần đây, các chuyên gia tâm lý học và du lịch từ Đại học RMIT Việt Nam đã lên tiếng về vấn đề an toàn du lịch. Sự cố này đã gây ra một loạt cảm xúc phức tạp như sợ hãi, lo lắng, buồn bã không chỉ với du khách mà còn với chủ tàu. Tiến sĩ Joe Othman, giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, nhận định rằng những sự cố như vậy thường để lại hậu quả nghiêm trọng.

Các chuyên gia cho rằng sự cố vừa xảy ra là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ cho ngành du lịch về việc nâng cao an toàn nhằm khôi phục niềm tin cho du khách và công chúng. Lượng khách du lịch cũng được dự báo sẽ sụt giảm phần nào đó, kéo theo đó là thu nhập của người dân địa phương cũng bị ảnh hưởng.

Tiến sĩ Othman cũng chỉ ra rằng Hạ Long là một địa phương không đông dân, nơi mọi người thường có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Vì thế, các đơn vị kinh doanh du lịch có thể cảm nhận được nỗi đau tập thể và trách nhiệm cộng đồng.

Thạc sĩ Lê Huy Hoàng, bộ môn Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, nhận định các nghiên cứu về thảm họa hàng hải cho thấy cộng đồng địa phương có thể bị ảnh hưởng khi điểm đến du lịch bỗng trở thành nơi “tưởng niệm”.

Tiến sĩ Katrina Phillips, giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, phân tích khi được chứng kiến hoặc nghe kể về một thảm họa như vụ việc ở vịnh Hạ Long, rủi ro vốn trừu tượng bỗng trở nên rất thật, điều đó làm tăng đáng kể mức độ cảnh giác và sợ hãi của du khách. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định du lịch trong tương lai, đặc biệt với các gia đình có trẻ nhỏ hoặc người già, những người có xu hướng hủy hoặc hoãn chuyến đi sau các sự cố như vậy.

Tiến sĩ Justin Matthew Pang, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn Đại học RMIT Việt Nam, chia sẻ đối với du khách nước ngoài, họ không quen thuộc với đặc điểm thời tiết nên có thể đánh giá thấp rủi ro và vẫn mạo hiểm tham quan, khám phá vịnh Hạ Long. Trách nhiệm chính thuộc về các chủ tàu và cơ quan chức năng, không phải khách du lịch. Tuy nhiên, du khách cũng nên chủ động kiểm tra dự báo thời tiết, đảm bảo rằng chủ tàu tuân thủ quy định an toàn và xác nhận các quy trình bảo hiểm, cứu hộ…

Để khôi phục lòng tin của công chúng và du khách, tiến sĩ Pang kêu gọi các chủ tàu phải quản lý nghiêm ngặt số lượng người trên tàu, đảm bảo đủ áo phao…. Đồng thời đề xuất cơ quan chức năng nên ban hành lệnh cấm toàn diện các hoạt động tàu thuyền khi thời tiết xấu, nhằm bảo vệ cả người dân địa phương lẫn du khách. Bên cạnh việc tăng cường kiểm tra an toàn, đánh giá các chủ tàu thường xuyên và xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm từ cơ quan chức năng.

Các chiến dịch truyền thông giáo dục cộng đồng và thông tin dự báo thời tiết rõ ràng sẽ đóng vai trò then chốt. Tiến sĩ Pang cũng dẫn chứng thảm kịch chìm phà MV Sewol tại Hàn Quốc năm 2014 đã cướp đi 304 sinh mạng. Lúc đó, Hàn Quốc đã phản ứng bằng cách gây áp lực với các hiệp hội hàng hải, thành lập các tổ chức an toàn từ cơ sở và xây dựng văn hóa trách nhiệm.

Tiến sĩ Pang nhấn mạnh Việt Nam có thể học tập cách làm của Hàn Quốc, chính quyền cần tăng cường xây dựng ý thức trách nhiệm chăm sóc hành khách đối với chủ tàu để lấy lại niềm tin từ người dân địa phương và khách du lịch, hướng đến tư duy vận hành an toàn và lấy khách hàng làm trọng tâm. Theo thời gian, những hành vi nguy hiểm sẽ bị loại bỏ, từ đó hình thành một ngành du lịch an toàn, bền vững, được vận hành theo những chuẩn mực tốt nhất và có trách nhiệm.

Công ty bảo hiểm HelloSafe đã chính thức lên tiếng xin lỗi và rút lại bảng xếp hạng ‘Chỉ số An toàn 2025’ gây tranh cãi vừa qua. Bảng xếp hạng này đã gây ra phản ứng dữ dội từ chính phủ, ngành du lịch và nhiều hiệp hội liên quan tại Philippines sau khi xếp nước này là quốc gia ‘nguy hiểm nhất thế giới’ đối với du khách.

Trước đó, vào đầu tháng 6, HelloSafe đã công bố bảng xếp hạng ‘Chỉ số An toàn 2025’, trong đó đánh giá mức độ an toàn du lịch của các quốc gia dựa trên các tiêu chí như thiên tai, chất lượng y tế, bạo lực xã hội và mức độ quân sự hóa. Philippines đã nhận 82,32 điểm và bị xếp ở vị trí cuối cùng trong danh sách.

Bộ Du lịch Philippines đã lên án gay gắt bảng xếp hạng này, cho rằng báo cáo ‘thiếu độ tin cậy’ và ‘gây tổn hại nghiêm trọng và lâu dài’ đến hình ảnh du lịch quốc gia. Bộ trưởng Christina Garcia Frasco đã cảnh báo rằng các bảng xếp hạng như vậy có thể làm suy yếu ngành du lịch và sinh kế của hàng triệu người dân.

Nhiều tổ chức lớn trong ngành du lịch cũng đã lên tiếng phản đối bảng xếp hạng của HelloSafe. Chủ tịch Hiệp hội Chủ khách sạn Philippines, ông Arthur Lopez, đã gọi đây là ‘đánh giá sai lệch, bất công và làm tổn hại đến nỗ lực phục hồi ngành du lịch – khách sạn’.

Trước làn sóng phản ứng, HelloSafe đã thông báo tạm ngừng công bố bảng xếp hạng và tiến hành kiểm toán toàn bộ phương pháp, tiêu chí đánh giá. Công ty đã thừa nhận ý định ban đầu đã bị hiểu sai và bày tỏ ‘lấy làm tiếc sâu sắc’ vì gây ra hiểu lầm và ảnh hưởng tiêu cực.

HelloSafe đã thực hiện các bước cụ thể để khắc phục, bao gồm xóa bảng xếp hạng khỏi tất cả nền tảng, công khai xin lỗi và tiến hành rà soát lại quy trình xây dựng nội dung để đảm bảo tính chính xác, khách quan và sử dụng nguồn dữ liệu đáng tin cậy trong tương lai.

Bộ Du lịch Philippines đã hoan nghênh động thái xin lỗi và gỡ bỏ bảng xếp hạng của HelloSafe, nhưng nhấn mạnh rằng một số phần của bài viết gốc vẫn còn tồn tại trên mạng và tiếp tục ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia.

Ngành du lịch đóng góp 8,9% GDP quốc gia trong năm 2024 và tạo việc làm cho 6,75 triệu người, chiếm 13,8% lực lượng lao động. Do đó, mọi tác động tiêu cực đến hình ảnh du lịch đều có ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế và đời sống người dân.