Chính quyền địa phương hai cấp đang được triển khai tại nhiều địa phương trên cả nước. Tuy nhiên, quá trình vận hành mô hình này đang gặp phải một số khó khăn do đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn thiếu chuyên môn và kỹ năng. Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đang chủ động đề xuất với Bộ Nội vụ để được hỗ trợ đào tạo cấp tốc đội ngũ cán bộ, công chức nhằm đáp ứng yêu cầu vận hành mô hình chính quyền hai cấp hiệu quả.

Tại tỉnh Nghệ An, Giám đốc Sở Nội vụ Nguyễn Viết Hưng cho biết rằng nhiều cán bộ cấp xã hiện nay còn bỡ ngỡ, chưa quen với nhiệm vụ được giao. Sở đã thành lập 5 tổ công tác để hỗ trợ các xã, tuy nhiên vẫn cần sự hỗ trợ từ Bộ Nội vụ. Tương tự, tại thành phố Hà Nội, bà Nguyễn Thị Liễu, Phó giám đốc Sở Nội vụ, cho biết một số cán bộ thuộc cấp xã cũ gần như ‘trắng’ về chuyên môn vì yêu cầu công việc mới hiện nay rất khác. Sở Nội vụ Hà Nội kiến nghị Bộ sớm ban hành đề cương tập huấn về kỹ năng, tình huống và nghiệp vụ chuyên sâu.

Việc tổ chức lại bộ máy cũng kéo theo khối lượng công việc tăng mạnh. Giám đốc Sở Nội vụ Nghệ An nhận định chủ tịch UBND xã hiện nay phải kiêm nhiệm cả phần việc của chủ tịch huyện và xã trước đây, trong khi bộ máy giúp việc lại vừa thiếu người, vừa thiếu chuyên môn. Tại tỉnh Lâm Đồng, lãnh đạo Sở Nội vụ nêu ra một trường hợp điển hình là một chuyên viên từng tinh thông chuyên môn tại cấp tỉnh, nhưng khi về xã – nơi được chuyển giao về hơn 1.000 thủ tục hành chính – cũng gặp nhiều khó khăn ban đầu.

Nhiều địa phương đã chủ động tìm giải pháp để hỗ trợ cán bộ, công chức cấp xã. Tại thành phố Đà Nẵng, lãnh đạo Sở Nội vụ cho biết đã phối hợp với VNPT, các trường đại học công nghệ thông tin và đội ngũ thanh niên tình nguyện để hỗ trợ vận hành hệ thống mới ở cấp xã. Lâm Đồng cũng thành lập các đoàn công tác từ cấp sở, ngành đến tận xã để hướng dẫn trực tiếp. Tuy nhiên, lãnh đạo các địa phương đều khẳng định đây chỉ là giải pháp tình thế, điều cần thiết hơn là Bộ Nội vụ sớm ban hành khung chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu mới.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định cần tăng cường tạm thời đội ngũ có chuyên môn sâu cho cấp xã. Bà nhấn mạnh cần đánh giá công khai, dân chủ, chính xác đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để cơ cấu lại và nâng cao chất lượng. Bộ Nội vụ sẽ tham mưu để ban hành nghị định về áp dụng KPI đánh giá cán bộ, công chức. Đồng thời, cần quan tâm đầy đủ đến điều kiện sống, tư tưởng của cán bộ khi điều chuyển về trung tâm hành chính mới.

Trong bối cảnh hiện nay, việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là một yêu cầu cấp thiết để đáp ứng nhu cầu phát triển của địa phương. Bộ Nội vụ cần có những giải pháp thiết thực và hiệu quả để hỗ trợ các địa phương trong việc đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.

Để biết thêm thông tin về các chương trình đào tạo và hỗ trợ cán bộ, công chức cấp xã, vui lòng truy cập vào trang web của Bộ Nội vụ hoặc liên hệ trực tiếp với cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Để hiện thực hóa kỳ vọng của người dân về hành chính công vụ ngày càng công khai, minh bạch, văn minh và chuyên nghiệp, đòi hỏi từng cán bộ, công chức xã phường phải tự thay đổi tư duy, tác phong và lối làm việc. Mới đây, bài viết về việc cán bộ Trung tâm hành chính công phường Thủ Đức thực hiện lời ‘cho phép, xin lỗi, cảm ơn’ đã thu hút sự quan tâm của nhiều bạn đọc. Họ bày tỏ kỳ vọng về nền hành chính công vụ ngày càng tốt đẹp hơn.

Tiến sĩ Phạm Đi, Học viện Chính trị khu vực III, cho rằng để kỳ vọng về hành chính công vụ sớm trở thành hiện thực, đòi hỏi từng cán bộ, công chức xã phường phải tự thay đổi tư duy, tác phong và lối làm việc. Trước đây, một số nơi vẫn tồn tại tâm lý người dân phải xin, trình, gặp mặt, thậm chí nhờ vả để được giải quyết công việc.

Một số cán bộ xem việc ngồi đủ giờ là hoàn thành nhiệm vụ, chưa coi sự hài lòng của người dân là thước đo thành công. Cơ chế mới đã đặt ra những nguyên tắc khác, trong đó nổi bật là hành chính phải phục vụ thay vì phải xin, kết quả công việc được đo bằng hiệu quả và sự hài lòng chứ không chỉ bằng quy trình đã hoàn tất.

Cán bộ phải làm hết việc chứ không chỉ hết giờ, phải tận tâm tiếp dân và không được lơ là, bỏ bê công vụ vì những thói quen như nhậu nhẹt hay tụ tập vô nghĩa trong giờ làm việc. Mới đây, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nhấn mạnh yêu cầu rất rõ ràng: ‘Cán bộ cơ sở phải đi làm đúng giờ, không được nhậu nhẹt, bỏ bê công việc’.

Trong một nền hành chính hiện đại, kỷ luật công vụ và thái độ tận tụy là những điều kiện tiên quyết để phục vụ người dân hiệu quả và minh bạch. Khi địa giới hành chính thay đổi, quy mô xã phường mở rộng, dân cư đông hơn, nhu cầu phục vụ sẽ ngày càng đa dạng và phức tạp.

Một trong những chuyển biến quan trọng nhất của mô hình mới là chuyển sang thực tiễn đời sống, sang ứng dụng công nghệ thông tin và số hóa, từ hành chính sang đồng hành và hỗ trợ người dân, doanh nghiệp để phát triển. Những yêu cầu rất cụ thể đã được đặt ra: cán bộ xã phường phải làm việc đủ tám tiếng mỗi ngày, không tự ý rời nhiệm sở, càng không được lấy lý do giao lưu, tiếp khách để nhậu nhẹt trong giờ hành chính.

Đây không chỉ là lời nhắc nhở, căn dặn bình thường, mà là động thái cứng rắn nhằm chấn chỉnh kỷ luật, khắc phục tình trạng sáng cắp ô đi, tối cắp về; sáng kính thưa, trưa kính gửi, chiều kính mời… vẫn tồn tại chỗ này chỗ kia. Bởi mỗi lần bê trễ hay thiếu trách nhiệm, hậu quả không chỉ là hồ sơ chậm giải quyết mà là niềm tin của người dân.

Để đáp ứng các yêu cầu mới, đội ngũ cán bộ cơ sở phải hội đủ những phẩm chất và năng lực mới: tận tâm với dân, coi sự hài lòng là sứ mệnh; làm việc chuyên nghiệp, kỷ luật… Nắm vững pháp luật, công nghệ và nghiệp vụ hiện đại; chủ động đề xuất giải pháp thay vì chỉ chờ chỉ thị; gần dân, sát thực tiễn, giải quyết nhanh chóng và minh bạch mọi yêu cầu chính đáng của người dân và doanh nghiệp.

Đây không chỉ là thước đo về năng lực chuyên môn, mà còn là chuẩn mực về nhân cách công bộc thời đại mới. Người dân không còn phải xin xỏ, mà được phục vụ tận tâm như một quyền hiển nhiên. Nhiều cán bộ sẽ phải học lại kỹ năng, rèn lại kỷ luật và thay đổi những thói quen cũ để thích nghi với cách làm việc mới.

Đó là con đường duy nhất để nền hành chính trở thành hành chính phục vụ, hiện đại, hiệu quả; để chính quyền gần dân hơn, liêm chính hơn. Đó cũng là lời nhắc nhở cải cách hành chính không chỉ là những văn bản, khẩu hiệu hay cuộc họp, mà phải được đo bằng sự đổi thay thực chất trong thái độ và hành vi của mỗi cán bộ.

Khi người dân cảm nhận được sự tận tụy, minh bạch và kỷ luật từ chính những công bộc gần gũi nhất, niềm tin xã hội sẽ được củng cố, tinh thần đoàn kết và đồng thuận sẽ lan tỏa. Một nền hành chính phục vụ đúng nghĩa chỉ hình thành khi trách nhiệm trở thành bổn phận tự giác, và sự hài lòng của dân trở thành mục tiêu cao nhất.

Từ ngày 15-8, ngoài tiền lương, hai nhóm cán bộ, công chức làm công tác chuyên trách sẽ được nhận hỗ trợ thêm 5 triệu đồng/tháng. Đây là một trong những chính sách nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc của đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở.

Các tỉnh đang tích cực triển khai chính sách hỗ trợ dành cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động khi làm việc tại trung tâm hành chính cấp tỉnh và cấp xã sau quá trình sắp xếp. Mục tiêu của những quyết sách này là đảm bảo điều kiện làm việc thuận lợi và ổn định cuộc sống cho đội ngũ cán bộ, từ đó tạo động lực giúp họ yên tâm cống hiến và góp phần vào thành công của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Tại tỉnh Thái Nguyên, Hội đồng nhân dân (HĐND) đã thông qua Nghị quyết quy định về các chính sách hỗ trợ dành cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đến công tác tại trung tâm hành chính của tỉnh. Theo nghị quyết này, mức hỗ trợ tiền đi lại và hỗ trợ tiền thuê nhà cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động sẽ là 4.000.000 đồng/người/tháng. Đặc biệt, khoản hỗ trợ này sẽ không được sử dụng để tính đóng, hưởng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và cũng không làm căn cứ để tính các chế độ, phụ cấp khác.

Tỉnh Đắk Lắk cũng đã thông qua Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đến công tác tại trung tâm hành chính cấp tỉnh và cấp xã sau sắp xếp. Cụ thể, đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đến công tác tại trung tâm hành chính cấp tỉnh được thành lập theo Đề án sắp xếp các tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên, mức hỗ trợ bao gồm: hỗ trợ chi phí đi lại là 2 triệu đồng/người/tháng; hỗ trợ tiền thuê nhà ở là 3 triệu đồng/người/tháng; và hỗ trợ một lần với mức 2 triệu đồng/người.

Tỉnh Quảng Ngãi cũng đã ban hành nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động từ tỉnh Kon Tum (cũ) về công tác tại trung tâm hành chính tỉnh Quảng Ngãi mới sau sắp xếp. Theo đó, cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý sẽ được bố trí nhà ở công vụ. Trong thời gian chờ bố trí, họ sẽ được hỗ trợ chi phí thuê nhà trong 2 tháng. Đối với các cán bộ, công chức, viên chức và người lao động khác, mức hỗ trợ thuê nhà là 2 triệu đồng/người/tháng và chi phí đi lại là 1,6 triệu đồng/người/tháng.

Những chính sách hỗ trợ này không chỉ thể hiện sự quan tâm và chia sẻ của các tỉnh đối với đội ngũ cán bộ, mà còn là bước đi cần thiết để ổn định tổ chức bộ máy. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ yên tâm công tác và đóng góp vào thành công của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Việc vận hành hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp đòi hỏi một sự thay đổi đáng kể trong tư duy và năng lực của đội ngũ cán bộ. Trước đây, cán bộ cấp cơ sở thường chỉ đóng vai trò “người thi hành luật”, tập trung vào việc kiểm soát, giải quyết các thủ tục giấy tờ và quản lý dân số. Tuy nhiên, trong mô hình “chính quyền hành động”, đội ngũ cán bộ cần chuyển đổi từ tư duy hành chính sang tư duy phục vụ, từ việc chỉ “làm đúng quy trình” sang “làm đến nơi đến chốn”, giải quyết các vấn đề một cách thấu đáo và tạo sự tin tưởng, đồng thuận, ủng hộ của người dân.

Sau khi thực hiện phân cấp và phân quyền, số lượng hồ sơ và thủ tục hành chính cần giải quyết tại cấp xã đã tăng lên đột biến. Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Sa Huỳnh, việc hướng dẫn và xử lý hồ sơ diễn ra khá thông suốt và nhận được sự đồng tình, đánh giá cao của người dân. Ông Nguyễn Văn Huấn, một cư dân của phường Sa Huỳnh, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “So với trước đây, việc giải quyết hồ sơ giờ đây nhanh chóng và gọn gàng hơn. Người dân không cần phải lên thị xã để thực hiện các thủ tục, điều này thật sự tiện lợi. Cán bộ tại đây cũng rất nhạy bén và nhiệt tình.”

Mô hình mới này đòi hỏi đội ngũ cán bộ và công chức phải tập trung cao độ để thực hiện tốt. Ông Nguyễn Viết Thanh, Chủ tịch UBND phường Sa Huỳnh, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “Trung tâm Phục vụ hành chính công của phường đã cơ bản đáp ứng được nhu cầu cung cấp dịch vụ công cho người dân. Chúng tôi tập trung vào việc ứng dụng công nghệ thông tin để xử lý hồ sơ trực tuyến cho người dân. Tuy nhiên, chúng tôi cũng kiến nghị cấp thẩm quyền xem xét mở rộng đầu tư cơ sở vật chất để phục vụ người dân tốt hơn.”

Mục tiêu lâu dài của mô hình này là hình thành thế hệ công dân số thông qua công tác đào tạo và tập huấn cho cả cán bộ, công chức và người dân. Ông Trần Ngọc Sang, Chủ tịch UBND phường Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “Phường Đức Phổ chúng tôi trước hết là bố trí cán bộ đảm bảo phù hợp với năng lực chuyên môn. Tiếp theo, chúng tôi tổ chức tập huấn để nâng cao trình độ và năng lực cho cán bộ. Cuối cùng, chúng tôi sắp xếp và hướng dẫn các quy trình xử lý để cán bộ triển khai nhiệm vụ một cách rõ ràng, mạch lạc và công tâm trong việc phục vụ người dân.”

Dù còn nhiều việc cần làm, từ việc rà soát và hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của từng cấp, sắp xếp và kiện toàn đội ngũ cán bộ đến ứng dụng công nghệ và hỗ trợ chuyển đổi số, nhưng với những ưu điểm nổi bật, mô hình mới này đang từng bước hướng tới một nền hành chính phục vụ, gần dân hơn và hiệu quả hơn. Ông Vũ Minh Tâm, Bí thư Đảng ủy phường Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, cho rằng: “Qua phương thức lãnh đạo của cấp ủy và chính quyền, anh em cán bộ đã dần hiểu và nắm được tinh thần phục vụ. Phải nói rằng đến nay, chúng tôi đã bước đầu khắc phục những khó khăn, trong đó các phòng ban chuyên môn đã chú trọng nâng cao chất lượng. Đặc biệt là tinh thần phục vụ của Trung tâm, qua đó đánh giá sự hài lòng của người dân, xem trung tâm như là niềm tin và điểm tựa cho nhân dân.”

“Làm hết việc chứ không làm hết giờ” đã và đang được thực hiện một cách thực chất sau khi vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Những chuyển biến tích cực ban đầu cho thấy rằng, thành công không thể chỉ đến từ văn bản hay nghị quyết, mà phải đến từ sự đồng thuận trong dân, quyết liệt trong lãnh đạo và tận tâm trong thực thi nhiệm vụ.

Từ ngày 01/07/2025, Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) sửa đổi chính thức có hiệu lực, mở ra nhiều thay đổi quan trọng trong chính sách BHYT. Theo đó, Nghị định 188/2025/NĐ-CP của Chính phủ đã được ban hành nhằm hướng dẫn chi tiết việc thực hiện, bao gồm việc phân loại và cập nhật danh mục các nhóm đối tượng tham gia BHYT. Điều này không chỉ giúp bảo đảm bao phủ toàn dân mà còn phù hợp với các thay đổi chính sách mới.

Cụ thể, từ ngày 01/07/2025, sáu nhóm đối tượng tham gia BHYT sẽ được phân loại lại như sau:

1. Nhóm do người sử dụng lao động đóng hoặc người lao động đóng hoặc cùng đóng:

– Người lao động và người quản lý doanh nghiệp, người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên.

– Công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam theo hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên.

– Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh.

– Cán bộ, công chức, viên chức và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

2. Nhóm do cơ quan BHXH đóng:

– Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng.

– Người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp.

3. Nhóm do ngân sách nhà nước đóng:

– Lực lượng vũ trang, cơ yếu, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội nhân dân và công an nhân dân đang tại ngũ.

– Học viên sĩ quan dự bị từ 03 tháng trở lên.

– Dân quân thường trực.

– Người có công với cách mạng, cựu chiến binh.

– Trẻ em dưới 06 tuổi.

– Thân nhân liệt sĩ.

4. Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng BHYT:

– Người thuộc hộ gia đình cận nghèo.

– Học sinh, sinh viên.

– Người tham gia lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

5. Nhóm tự đóng BHYT:

– Hộ gia đình tham gia BHYT theo hình thức hộ gia đình.

– Người sinh sống, làm việc tại các tổ chức, cơ sở từ thiện, tôn giáo.

6. Nhóm khác theo quy định đặc biệt:

– Đối tượng đặc thù do Chính phủ quy định riêng.

Ngoài ra, Nghị định 188/2025/NĐ-CP cũng bổ sung và làm rõ thêm các đối tượng tham gia BHYT, bao gồm:

– Công nhân cao su đang hưởng trợ cấp hằng tháng.

– Người dân các xã an toàn khu cách mạng.

– Người được phong tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú.

– Nạn nhân bom mìn vật nổ sau chiến tranh.

Một điểm quan trọng khác là việc ưu tiên tham gia khi thuộc nhiều đối tượng. Nếu một người đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia BHYT khác nhau, họ sẽ đóng BHYT theo đối tượng đầu tiên mà người đó được xác định. Tuy nhiên, có một số trường hợp đặc biệt mà người thuộc đối tượng được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng có thể lựa chọn tham gia theo đối tượng có mức hỗ trợ cao nhất.

Những thay đổi này không chỉ mở rộng diện tham gia BHYT mà còn đơn giản hóa thủ tục, tăng cường hỗ trợ cho các đối tượng yếu thế, hướng tới mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân.