Những trường hợp tử vong đột ngột do đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đã gây nên nhiều tiếc thương cho gia đình và bạn bè. Mới đây nhất, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, nguyên Chủ tịch FPT Software Hoàng Nam Tiến đã ra đi ở tuổi 56 vì đột quỵ và ngừng tim. Trước đó, nhà quay phim Vương Khánh Trần Linh cũng qua đời ở tuổi 43 do nhồi máu cơ tim cấp. Ca sĩ Hà Lan Phương mất đột ngột vì nhồi máu cơ tim và tắc nghẽn động mạch khi mới 48 tuổi. Nghệ sĩ Chí Tài cũng qua đời vì đột quỵ não năm 2020, khi ông 62 tuổi. Những trường hợp này là lời cảnh báo về nguy cơ đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đang ngày càng gia tăng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các báo cáo nghiên cứu quốc tế, bệnh mạch vành (Ischemic Heart Disease – IHD) chiếm khoảng 15,85% tổng số ca tử vong toàn cầu, trong khi đột quỵ (Stroke) chiếm khoảng 10,91%. Đặc biệt, nguy cơ tử vong do những bệnh này tăng dần theo độ tuổi, nhưng cũng không hiếm gặp ở người trẻ nếu có yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.

Mạch máu là hệ thống vận tải sống còn, mang máu giàu oxy và dưỡng chất đến não, tim, thận và các cơ quan. Khi xảy ra đột quỵ hoặc ngừng tim, máu ngừng chảy đến não chỉ trong vài phút sẽ khiến hàng triệu tế bào thần kinh chết đi. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) cho biết mỗi phút trì hoãn điều trị trong đột quỵ thiếu máu, khoảng 1,9 triệu neuron não bị mất. Sau mỗi giờ không được can thiệp, não mất khoảng 120 triệu neuron và 830 tỷ synapse, tương đương với 3,6 năm lão hóa não.

Để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch, các chuyên gia y tế đã chỉ ra một số yếu tố ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mạch máu như huyết áp cao, rối loạn mỡ máu, hút thuốc, uống rượu thường xuyên, stress kéo dài, ít vận động và di truyền. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe mạch máu, chúng ta cần thực hiện các biện pháp sau:

– Ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, hạt nguyên cám, cá béo, sử dụng dầu olive, dầu từ quả bơ hay các loại chất béo không bão hòa đơn. Hạn chế ăn thực phẩm quá mặn, quá ngọt, thịt đỏ và thức ăn chiên rán.

– Vận động đều đặn: Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần để giảm huyết áp, cải thiện lưu thông máu và duy trì độ đàn hồi của thành mạch.

– Tránh hoàn toàn thuốc lá và khói thuốc: Hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc đều làm co thắt mạch máu và phá hủy lớp nội mạc, làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

– Quản lý stress: Stress mãn tính kích thích tiết hormone cortisol, dẫn đến viêm, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu. Các biện pháp đơn giản như thiền định, yoga, hít thở sâu, ngủ đủ giấc và dành thời gian thư giãn ngoài thiên nhiên có thể giúp cân bằng lại hệ thần kinh và bảo vệ thành mạch.

– Theo dõi thường xuyên các chỉ số nguy cơ: Để duy trì sức khỏe mạch máu lâu dài, cần thường xuyên kiểm tra và giữ các chỉ số ở mức lý tưởng, bao gồm huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết lúc đói và chỉ số BMI.

Nhìn chung, trong nhịp sống hiện đại, con người thường ít dành thời gian chăm sóc bản thân. Vì vậy, mỗi người hãy chú ý đến sức khỏe của mình, thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ mạch máu và ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch.

Rối loạn mỡ máu là tình trạng bất thường của các chỉ số lipid máu, bao gồm mức cholesterol toàn phần cao, LDL-C (cholesterol xấu) cao, triglycerides cao, hoặc HDL-C (cholesterol tốt) thấp. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Theo Viện Dinh dưỡng, đa số các trường hợp rối loạn chuyển hóa lipid máu là do chế độ ăn không lành mạnh, thói quen tĩnh tại (ít vận động) và nguyên nhân thứ phát do thừa cân, béo phì, các bệnh lý rối loạn chuyển hóa. Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính gây ra rối loạn mỡ máu. Người Việt Nam có xu hướng ăn nhiều thịt và mỡ động vật nhưng ít rau xanh và hoa quả. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thừa cân béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, gút, rối loạn mỡ máu.

Đặc biệt, thói quen tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, trans-fat, thực phẩm siêu chế biến sẵn, đường tự do đang gia tăng ở người trẻ, dẫn đến tỷ lệ mắc các bệnh rối loạn lipid máu cũng gặp nhiều hơn ở người trẻ. Thiếu hoạt động thể lực cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra rối loạn mỡ máu. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thiếu vận động thể chất trên toàn cầu vẫn ở mức đáng báo động, với 31% người trưởng thành không tham gia vận động thể chất đủ. Dự báo tỷ lệ này có thể tăng đến 35% vào năm 2030. Tại Việt Nam, khoảng 25% người trưởng thành không tham gia vận động đủ.

Để kiểm soát và điều trị bệnh lý rối loạn mỡ máu, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị rối loạn lipid máu của Bộ Y tế khuyến cáo chế độ ăn nên giảm chất béo bão hòa xuống dưới 7-10% tổng năng lượng trong ngày, hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa (trans-fat) có trong đồ chiên rán nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn và bánh kẹo công nghiệp. Ngoài ra, nên tăng cường sử dụng chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3 từ cá béo, và tăng lượng chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan.

Người bị rối loạn lipid máu cũng nên hạn chế cholesterol dưới 200-300 mg/ngày, tránh ăn nhiều lòng đỏ trứng, nội tạng động vật và thịt đỏ nhiều mỡ. Hạn chế đường tự do và rượu bia, nhất là khi có tăng triglyceride, đồng thời giảm lượng muối ăn xuống dưới 5g mỗi ngày. Chế độ ăn nên ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên cám, rau củ và trái cây tươi ít ngọt, cá biển, đậu nành và sản phẩm từ đậu, cùng với các loại hạt không tẩm muối hay đường.

Tóm lại, để kiểm soát nguy cơ mỡ máu, chúng ta nên thay đổi thói quen hàng ngày bằng cách áp dụng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể lực và hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe tim mạch. Bằng cách thực hiện những thay đổi đơn giản này, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa, cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống.

Bác sĩ Dmitry Yaranov, Chủ nhiệm Chương trình Điều trị Suy tim giai đoạn cuối tại Bệnh viện Baptist Memorial (Mỹ), gần đây đã chia sẻ về những dưỡng chất quan trọng giúp duy trì sức khỏe tim mạch. Với bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Mỹ và trên toàn thế giới, việc bổ sung các dưỡng chất cần thiết thông qua chế độ ăn uống và thực phẩm chức năng đã trở thành một phần không thể thiếu trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh.

Bác sĩ Yaranov cho biết ông thường xuyên bổ sung ba dưỡng chất chính vào chế độ hàng ngày của mình, bao gồm Omega-3, Magne glycinate và Vitamin D. Omega-3 đã được chứng minh là có tác động tích cực đối với sức khỏe tim mạch bằng cách giảm thiểu nguy cơ hình thành cục máu đông, giảm mức triglyceride và duy trì các tế bào máu khỏe mạnh. Những lợi ích này của Omega-3 đã được ghi nhận trong nhiều nghiên cứu và là cơ sở khoa học cho việc sử dụng rộng rãi loại dưỡng chất này.

Magne, một khoáng chất cần thiết cho cơ thể, đóng vai trò quan trọng không chỉ đối với sức khỏe tim mạch mà còn đối với cơ xương khớp và não bộ. Nó tham gia vào quá trình điều hòa huyết áp, một yếu tố then chốt trong việc ngăn ngừa các bệnh tim mạch. Bác sĩ Yaranov nhấn mạnh rằng ông luôn kiểm tra nồng độ magne trong máu định kỳ để đảm bảo nó ở mức tối ưu, cho thấy sự quan tâm và tầm quan trọng của khoáng chất này đối với sức khỏe tổng thể.

Vitamin D, một dưỡng chất quan trọng khác, không chỉ hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch mà còn giúp cơ thể hấp thụ calci một cách hiệu quả. Hơn nữa, Vitamin D có thể giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim, một trong những biến chứng nghiêm trọng của bệnh tim mạch. Việc đảm bảo mức Vitamin D phù hợp thông qua ánh sáng mặt trời, thực phẩm hoặc thực phẩm chức năng là rất quan trọng đối với sức khỏe tim mạch và tổng thể.

尽管 vậy, bác sĩ Yaranov cũng nhấn mạnh rằng việc sử dụng thực phẩm bổ sung chỉ là một phần của lối sống lành mạnh. Những thói quen cốt lõi như vận động đều đặn và ăn uống cân bằng mới là nền tảng cơ bản để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Một chế độ ăn uống đa dạng, giàu trái cây, rau xanh, và các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng cùng với hoạt động thể chất thường xuyên có thể mang lại lợi ích đáng kể cho tim mạch.

Cuối cùng, bác sĩ Yaranov lưu ý rằng việc bổ sung các dưỡng chất cần phải được thực hiện một cách hợp lý và dưới sự giám sát của chuyên gia y tế. Việc sử dụng thực phẩm bổ sung không nên thay thế cho chế độ ăn uống cân bằng và lối sống lành mạnh mà nên được xem như là một phần bổ sung để tối ưu hóa sức khỏe. Như vậy, mỗi người cần có sự hiểu biết về các dưỡng chất cần thiết và lên kế hoạch cho một lối sống lành mạnh để phòng ngừa và kiểm soát bệnh tim mạch hiệu quả.

Nhiều người trẻ hiện nay đang có xu hướng tập gym thường xuyên để duy trì và phát triển cơ bắp. Tuy nhiên, nếu không chú ý đến chế độ ăn uống và tập luyện khoa học, họ có thể đối mặt với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Một trong những trường hợp điển hình là anh Tuấn, 27 tuổi, Hà Nội.

Anh Tuấn bắt đầu tập gym nghiêm túc khoảng một năm qua với lịch tập khá dày, lên đến 6 buổi mỗi tuần. Các bài tập của anh bao gồm tạ nặng, siết nhóm cơ, HITT, cardio,… Bên cạnh đó, anh cũng sử dụng nhiều loại thực phẩm bổ sung như whey protein, BCAA, và thậm chí cả những loại bột pha không rõ nguồn gốc, được giới thiệu là hàng xách tay.

Anh Tuấn cho rằng ăn nhiều đạm sẽ tốt cho cơ bắp, vì vậy một ngày anh nạp khoảng 180-200g protein, gấp đôi nhu cầu bình thường. Khẩu phần ăn của anh giàu thịt đỏ, trứng, sữa béo,… Tuy nhiên, sau vài tháng, cơ thể anh bắt đầu có những phản ứng bất thường. Anh cảm thấy mệt mỏi, da nổi mụn, và không thể tập trung vào công việc.

Sau khi tiến hành xét nghiệm, kết quả cho thấy chỉ số cholesterol của anh Tuấn lên đến hơn 8, trong khi ngưỡng an toàn là dưới 5,1 mmol/l. Ngoài ra, chỉ số triglyceride – một chỉ số đánh giá tình trạng bất thường của lượng lipid trong máu – cũng cao gấp rưỡi so với mức bình thường.

Tình trạng của anh Tuấn là một ví dụ điển hình về việc tập gym không đúng cách và không chú ý đến chế độ ăn uống khoa học. Việc sử dụng quá nhiều protein và các loại thực phẩm bổ sung không rõ nguồn gốc đã dẫn đến tình trạng mỡ máu cao và các vấn đề sức khỏe khác.

Các chuyên gia sức khỏe khuyến cáo rằng, khi tập gym, cần phải chú ý đến chế độ ăn uống cân đối và khoa học. Việc sử dụng các loại thực phẩm bổ sung cần phải được xem xét kỹ lưỡng và tuân thủ theo hướng dẫn của chuyên gia. Ngoài ra, cần phải thường xuyên kiểm tra sức khỏe và theo dõi các chỉ số sinh học để đảm bảo sức khỏe và phòng tránh các bệnh lý.