Trong bối cảnh cải cách thể chế và tư pháp, hình thức “phạt tiền thay cho phạt tù” trong một số tội danh kinh tế đang được xem xét như một giải pháp linh hoạt và hiện đại. Tuy nhiên, việc giảm án dựa trên khắc phục hậu quả đang đặt ra nhiều câu hỏi về công lý, răn đe và niềm tin vào hệ thống pháp luật.

Để làm rõ hơn vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với TS Nguyễn Hoàng Hiệp – Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Nghiên cứu Tin học & Kinh tế Ứng dụng, chuyên gia pháp lý về luật kinh tế. Ông Hiệp cho rằng, việc giảm án tù đáng kể cho các bị cáo đã nộp lại toàn bộ tài sản chiếm đoạt đang gây ra nhiều lo ngại trong xã hội. Nhiều ý kiến cho rằng, điều này có thể tạo ra tâm lý “cứ phạm tội rồi khắc phục bằng tiền để thoát tội”.

Ông Hiệp đề xuất rằng, nhà nước cần ban hành các quy định hướng dẫn cụ thể về mức độ giảm án tương ứng với tỷ lệ khắc phục hậu quả, mức độ tự nguyện, và thời điểm nộp lại tài sản. Ông cũng nhấn mạnh rằng, việc khắc phục hậu quả không thể và không nên được coi là “tấm vé” miễn tội, vì điều này dễ làm xói mòn niềm tin vào công lý và gây mất công bằng trong xã hội. Khi đã gây ra sai phạm, những người vi phạm phải nhận thức rõ rằng hành động của họ đã vi phạm pháp luật.

Về yêu cầu “không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế”, ông Hiệp cho rằng đây là một yêu cầu rất đúng đắn, cấp thiết và thể hiện tư duy cải cách mạnh mẽ trong điều hành thể chế kinh tế – pháp lý của Đảng và Nhà nước ta. Muốn vậy, pháp luật cần phân biệt rõ giữa rủi ro kinh doanh, vốn là điều không thể tránh khỏi trong cơ chế thị trường, với hành vi vi phạm pháp luật hình sự, để tránh việc hình sự hóa không cần thiết các quan hệ dân sự, kinh tế.

Ông Hiệp cũng đề xuất rằng, cần hoàn thiện pháp luật dân sự, thương mại và hình sự theo hướng minh bạch, phân định rõ các tiêu chí nhận diện tội phạm kinh tế; ban hành hướng dẫn liên ngành về phân biệt tranh chấp dân sự và hành vi hình sự; nâng cao năng lực chuyên môn của cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, tài chính, đầu tư; bảo vệ quyền kinh doanh chính đáng, đồng thời không để những kẽ hở pháp lý bị lợi dụng để né tránh trách nhiệm hình sự thật sự khi có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt.

Cuối cùng, ông Hiệp cho rằng, hình thức “phạt tiền thay cho phạt tù” trong một số tội danh kinh tế không chỉ là một lựa chọn chính sách linh hoạt, mà còn là một xu thế tư pháp hiện đại trên thế giới nhằm tăng tính phục hồi và hiệu quả kinh tế trong công tác thi hành án, giảm tải cho hệ thống nhà tù và tòa án, đồng thời khuyến khích người phạm tội khắc phục hậu quả, nộp lại tài sản, hợp tác với cơ quan pháp luật để giải quyết các vụ án được nhanh chóng và đạt hiệu quả cao.

Như vậy, việc áp dụng hình thức “phạt tiền thay cho phạt tù” trong một số tội danh kinh tế cần được xem xét và thực hiện một cách cẩn thận, đảm bảo công lý, răn đe và niềm tin vào hệ thống pháp luật. Đồng thời, cần có các quy định hướng dẫn cụ thể và hoàn thiện pháp luật để tránh việc lợi dụng và đảm bảo tính công bằng trong xã hội.

Nền tảng thông tin trực tuyến mà bạn đang truy cập cung cấp các bài báo được tạo ra toàn bộ hoặc một phần bởi trí tuệ nhân tạo (AI). Cần lưu ý rằng nội dung này có thể chưa được biên tập viên con người rà soát hoặc kiểm chứng. Mặc dù chúng tôi đã nỗ lực hợp lý để đảm bảo chất lượng và độ chính xác của nội dung, tuy nhiên, chúng tôi không đưa ra bất kỳ tuyên bố hoặc bảo đảm nào, rõ ràng hay ngụ ý, về tính trung thực, độ tin cậy, tính đầy đủ hoặc kịp thời của bất kỳ thông tin nào được cung cấp.

Người dùng có trách nhiệm độc lập xác minh bất kỳ sự thật, tuyên bố hoặc yêu cầu nào trước khi hành động dựa trên chúng. Điều này có nghĩa là bạn cần phải tự mình kiểm tra và đánh giá độ tin cậy của thông tin trước khi sử dụng nó làm cơ sở cho bất kỳ quyết định nào. Chúng tôi khuyến khích bạn tìm kiếm nhiều nguồn thông tin khác nhau để có được cái nhìn toàn diện và chính xác nhất về vấn đề.

Công ty Ainvest Fintech Inc, đơn vị vận hành nền tảng này, từ chối mọi trách nhiệm đối với bất kỳ tổn thất, thiệt hại hoặc hại nào phát sinh từ việc sử dụng hoặc dựa vào nội dung được tạo bởi AI. Điều này bao gồm nhưng không giới hạn ở các thiệt hại trực tiếp, gián tiếp, tình cờ hoặc hậu quả. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về bất kỳ sai sót hoặc thiếu sót nào trong nội dung, cũng như không cam kết về tính chính xác hoặc đầy đủ của thông tin được cung cấp.

Bằng cách sử dụng nền tảng thông tin trực tuyến này, bạn đồng ý với các điều khoản và điều kiện sử dụng, bao gồm việc bạn chấp nhận rằng nội dung được tạo bởi AI chỉ mang tính chất tham khảo và không nên được coi là lời khuyên chuyên môn hoặc khuyến nghị đầu tư. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc mối quan tâm nào về nội dung được cung cấp, chúng tôi khuyến khích bạn liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ thêm.

Để biết thêm thông tin chi tiết về cách chúng tôi sử dụng trí tuệ nhân tạo trong việc tạo ra nội dung và các chính sách liên quan, vui lòng tham khảo điều khoản dịch vụ và chính sách bảo mật của chúng tôi.