Đột quỵ đang trở thành một thách thức lớn đối với sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam, khi tỷ lệ mắc mới đang thuộc nhóm cao nhất tại khu vực Đông Nam Á. Theo GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, đột quỵ không chỉ là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại Việt Nam, mà còn đang gia tăng đáng kể. Vào năm 2019, đã có 135.999 ca tử vong do đột quỵ, chiếm vị trí số 1 trong các bệnh lý tim mạch. Đặc biệt, tỷ lệ mắc mới ước tính khoảng 222 ca/100.000 dân mỗi năm, và tỷ lệ hiện mắc lên đến 1.541 trên 100.000 dân.
Trong Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu năm 2025 diễn ra gần đây tại Hà Nội, GS.TS Trần Văn Thuấn đã nhấn mạnh rằng mặc dù Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể trong xây dựng mạng lưới chăm sóc đột quỵ, với 150 đơn vị điều trị đột quỵ (so với chỉ 12 đơn vị vào năm 2016), vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Việc điều trị đột quỵ hiệu quả đòi hỏi sự phát triển đồng bộ của hệ thống y tế, bao gồm cả cấp cứu trước viện và điều trị tại viện.
PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cũng chỉ ra rằng đột quỵ đang có xu hướng gia tăng, cả ở người trẻ tuổi. Hàng năm, Trung tâm đột quỵ của Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận và điều trị cho hàng nghìn người bệnh đột quỵ từ miền Bắc. Điều này cho thấy cần có những biện pháp hiệu quả hơn để phòng ngừa và điều trị đột quỵ.
Một trong những thách thức lớn trong điều trị đột quỵ là người bệnh thường đến viện muộn, vượt quá ‘thời gian vàng’ để can thiệp hiệu quả. Bên cạnh đó, hệ thống cấp cứu trước viện còn chưa phát triển đồng bộ, thiếu những đơn vị phản ứng nhanh chuyên biệt về đột quỵ. Sự chênh lệch về năng lực điều trị giữa các vùng miền cũng là một vấn đề cần được giải quyết.
Để giải quyết những thách thức này, ngành Y tế Việt Nam đang từng bước triển khai các nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán hình ảnh; xây dựng hệ thống dự báo nguy cơ đột quỵ; phát triển mạng lưới can thiệp cấp cứu từ xa nhằm rút ngắn thời gian xử trí và cá thể hóa điều trị. GS.TS Trần Văn Thuấn cho biết, thời gian tới Việt Nam cần tiếp tục mở rộng mạng lưới các đơn vị đột quỵ đạt chuẩn trên toàn quốc. Việc phát triển mạng lưới này sẽ được thực hiện theo mô hình ‘vệ tinh – trung tâm’, đặc biệt ưu tiên tại các vùng sâu, vùng xa, khu vực khó khăn nhằm tăng cường hỗ trợ chuyên môn giữa các tuyến.
PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, đưa ra 3 khuyến cáo quan trọng để phòng ngừa đột quỵ. Thứ nhất, thường xuyên tập luyện, vận động, kiểm soát cân nặng, từ bỏ thói quen hút thuốc, ăn uống không lành mạnh. Thứ hai, tầm soát các yếu tố nguy cơ của đột quỵ như tim mạch, huyết áp, mỡ máu, tiểu đường… Cuối cùng, khi có một trong các biểu hiện của đột quỵ, cần đưa người bệnh đến ngay các đơn vị điều trị đột quỵ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Thông qua những nỗ lực trong việc xây dựng mạng lưới chăm sóc đột quỵ và nâng cao nhận thức của cộng đồng về phòng ngừa và điều trị đột quỵ, hy vọng rằng Việt Nam sẽ có thể giảm thiểu được gánh nặng của đột quỵ đối với sức khỏe cộng đồng. Liên kết các đơn vị y tế và phát triển công nghệ sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc đạt được mục tiêu này. ( thông tin y tế)